Mikrolearning w e-learningu

W dzisiejszych czasach zewsząd bombardują nas nowe informacje. Zmiany następują po sobie bardzo szybko, a nadążanie za nimi nie jest łatwe. Równocześnie jesteśmy coraz bardziej świadomi, że nie ma już zawodów, w których ciągły rozwój nie byłby warunkiem koniecznym do osiągnięcia sukcesu, niezależnie od tego, co słowo „sukces” dla nas oznacza. Jeśli zastanawiasz się, gdzie w swoim napiętym planie dnia znaleźć chwilę na naukę, idealnym rozwiązaniem może być dla Ciebie mikrolearning.

Mikrolearning jest stosunkowo nową strategią nauczania, jeszcze nie do końca zdefiniowaną. Może być rozumiany m.in. jako:

• samodzielne i nieformalne doświadczenie edukacyjne, np. kiedy oglądamy wykład lub czytamy artykuł umieszczony na jednej ze stron internetowych,
• fragment większego, zorganizowanego procesu nauczania, zaprojektowanego tak, aby spełnić określony cel szkoleniowy,
• nauczanie z wykorzystaniem urządzeń mobilnych.

Niezależnie od niuansów definicyjnych mikrolearning ma kilka charakterystycznych cech, które czynią go bardzo interesującą formą edukacyjną. Jest on „zdarzeniem” edukacyjnym bardzo krótkim, zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu minut (choć dokładny czas trwania nie jest określony). Skupia się na jednym, konkretnym zagadnieniu, które ma zapełnić lukę w wiedzy lub umiejętnościach utrudniającą realizację określonego zadania. Nie ma zdefiniowanego formatu – może to być rozdział książki, prezentacja, film, czy nawet post na portalu społecznościowym lub e-mail.

Theo Hug i Norm Friesen w artykule „Outline of a Microlearning Agenda” charakteryzują mikrolearning następująco:

Consequently we advocate speaking of microlearning in terms of special moments or episodes of learning while dealing with specific tasks or content, and engaging in small but conscious steps. (…) In terms of time microlearning is related to relatively short efforts and low degrees of time consumption. And in terms of content microlearning deals with small or very small units and rather narrow topics (…).

Ze względu na swoje charakterystyczne cechy mikrolearning jest również nazywany bite-sized learningiem, stanowi bowiem miniaturową porcję informacji. Bardzo szybko staje się on jednym z najpopularniejszych trendów w e-learningu. Różni się od tradycyjnych form e-learningu tym, że od razu przechodzi do sedna danego zagadnienia. Brak w nim tradycyjnego modelu: wprowadzenie z omówieniem celów szkoleniowych – przedstawienie treści zgodnie z tymi celami – weryfikacja wiedzy, najczęściej w postaci ćwiczeń – podsumowanie. W mikrolearningu jeden „kęs” to zawsze tylko jeden cel szkoleniowy – jedno wąskie zagadnienie. Tylko wówczas mikrolearning jest efektywny.

Jego zaletą jest to, że pozwala szybko i wówczas, gdy użytkownik tego potrzebuje, uzupełnić lukę we wiedzy czy umiejętnościach. Mikrolearningiem może być na przykład obejrzenie filmiku w Internecie w celu nauczenia się wykonywania jakiejś operacji z wykorzystaniem nowego oprogramowania czy przeczytanie wpisu na blogu kulinarnym w trakcie przygotowywania posiłku. Dzięki dużej różnorodności form oraz szerokiemu wykorzystaniu urządzeń mobilnych uczyć się można wszędzie, np. czekając na przystanku na przyjazd autobusu.

Warto zwrócić uwagę na korzyści z wprowadzenia takiej formy e-learningu – mikro e-learningu – w organizacji. Małe porcje informacji są idealnym materiałem szkoleniowym dla pracowników obarczonych dużą ilością zadań. Dość często odczuwają oni konieczność odbywania szkoleń jako uciążliwy obowiązek i zbytnie obciążenie, jednak mikrolearning nie zaburzy rytmu dnia zapracowanego użytkownika.

Za wykorzystywaniem form mikrolearningowych w e-learningu przemawia również łatwość przyswajania zawartych w nich wiadomości. Użytkownikom jest łatwiej zaabsorbować małe fragmenty wiedzy na raz, dłuższe szkolenie, naładowane informacjami, może ich natomiast przytłoczyć nadmiarem danych. Przyjmując wiedzę w małych „kęsach”, użytkownicy dostrzegają efekty uczenia się, co jest dodatkową motywacją do kontynuowania nauki.

Co więcej, łatwiej jest dotrzeć do potrzebnej wiedzy, jeśli jest ona wygodnie podzielona na małe fragmenty. Użytkownik wybiera tylko te porcje informacji, które są mu aktualnie potrzebne, nie musi się przy tym zagłębiać w dłuższe partie materiału. Pojedyncze „kęsy” można ze sobą zestawiać, tworząc biblioteki tematyczne, czy też komponując konkretne kursy. Modułowość jest dodatkową zaletą takiego rozwiązania – pojedynczy moduł można wykorzystać nie w jednym, ale w wielu różnych kursach.

Jakie formy mikrolearningu warto wybierać? Efektywne i łatwe do przygotowania są materiały wideo. Za ich wykorzystaniem przemawia również ich popularność – użytkownicy są przyzwyczajeni do tego sposobu przekazywania informacji. Świetną formą mikrolearningu są również quizy, które z jednej strony wykorzystują naturalną dla człowieka chęć sprawdzenia się, z drugiej mogą być dodatkowym bodźcem do uzupełniania wiedzy. Quizy mogą również stanowić formę rywalizacji (grywalizacji) wśród pracowników. Krótkie komiksy z kolei pozwolą przedstawić wiedzę w formie opowieści i w interesującej szacie graficznej. Są to jedynie przykłady, gdyż wielość postaci mikrolearningu jest jego kolejną zaletą, co z powodzeniem można wykorzystywać, opracowując materiały szkoleniowe.

Oczywiście z wprowadzaniem stosunkowo nowych strategii edukacyjnych wiążą się również wątpliwości. Nie wiadomo, w jakim stopniu mikrolearning pozwoli użytkownikom na realizowanie długoterminowych celów szkoleniowych. Uczenie się poprzez przyswajanie pojedynczych zagadnień może powodować, iż w efekcie użytkownik zyska wiedzę co najmniej wybiórczą. Zwięzłość poszczególnych materiałów szkoleniowych, nieumieszczanie wiadomości w szerszym kontekście, budzi wątpliwości, czy użytkownik będzie w stanie uzyskiwaną dzięki mikrolearningowi wiedzę odpowiednio usystematyzować i powiązać z informacjami już posiadanymi, co jest kluczem do efektywnego uczenia się.

Niemniej uwzględnienie tych zagrożeń w procesie projektowania materiałów mikrolearningowych powinno pozwolić na pełne wykorzystanie potencjału drzemiącego w tych niewielkich „zdarzeniach” edukacyjnych. Ich dostępność i przyswajalność, a także możliwość dowolnego zestawiania i ponownego wykorzystywania, z pewnością zachęcają do tego, by po nie sięgać.

Bibliografia